Բառքամոցի

Ձայնասկավառակ

Սկավառակ, ձայն, այն, նա, կավ, վառ, սակավ, ակ, նավ, վանկ, այս, Ասյա, վասակ, սանձ, անձ, Ավան, Վան, ավանակ, Սառա, սան, վնաս,

Աշոտ երկաթ

Աշոտ II–ի գահակալության սկզբում Հայաստանն գտնվել է ծանր իրավիճակում։ Ատրպատականի Յուսուֆ ամիրայի զորքը ներխուժել է Հայաստան, ինչը երկրի անկախությանը սպառնող վտանգ էր։ Իր եղբոր՝ Մուշեղի հետ 910 թվականին դուրս է եկել Յուսուֆ ամիրայի դեմ, Ձկնավաճառի ճակատամարտում գլխավորել հայոց բանակը։ Հոր մահից հետո մյուս եղբոր՝ Աբասի հետ արաբներից ազատագրել է Հայաստանի մի շարք մասեր։ 915 թվականին Յուսուֆը կրկին ներխուժել է Հայաստան, Աշոտ II-ը մեկնել է Բյուզանդիա, բանակցել Կոստանդին Ծիրանածին կայսեր հետ, ինչից հետո Բյուզանդիան նրան ճանաչել է Հայոց թագավոր և տվել օգնական զորք։ Աշոտ II-ը պայքար է ծավալել բոլոր կենտրոնախույս ուժերի դեմ՝ ձգտելով ստեղծել քաղաքականապես միասնական Հայաստան։ Աշոտ II-ի հորեղբոր որդին՝ Աշոտ Շապուհյանը, որ դեռ Սմբատ Ա-ի օրոք հարում էր Յուսուֆին, վերջինիս կողմից 915 թվականին ճանաչվել է որպես Հայոց թագավոր։ Դառնալով Աշոտ II-ի հակաթոռը՝ նա պայքար սկսեց օրինական թագավորի դեմ։ Թեև Աշոտ Շապուհյանն ստացել է Վաղարշապատն իր շրջակայքով, բայց չի դադարեցրել պայքարը։ Աշոտ II-ի դեմ դուրս են եկել նաև Գուգարքի Շամշուլդե բերդի տերերը, ապստամբել է նաև աները՝ Գարդմանի իշխան Սահակ Սևադան։ Աշոտ II-ն գերի է վերցրել Սահակ Սևադային ու նրա որդուն, ապա կուրացնել տվել նրանց։ Հաղթահարելով ներքին ու արտաքին թշնամիների դիմադրությունները՝ նա վերականգնել է Բագրատունյաց թագավորության սահմանները։ 922 թվականին Աշոտ II-ին շնորհվել է «Շահնշահ Հայոց և Վրաց» տիտղոսը։ Աշոտ Շապուհյանը դուրս է մղվել ասպարեզից։ Խիզախության և կորովի համար Աշոտ II-ը ստացել է «Երկաթ» մականունը։ 928 թվականին Աշոտ Երկաթը Ատրպատականի ամիրայի հետ դիմակայել և հետ են շպրտել բյուզանդական զորքերին:

Այն, ինչ տխրեցնում է մեզ

Իմ կարծիքով բոլորը կցանկանային, որ ոչինչ չտխրեցնի իրենց, բայց ափսոս դա այդպես չի: Ամեն մանրուք կարող փչացնել մեր տրամադրությունը, բայց ինչու ենք ամեն անլուրջ բանի համար տխրում օրինակ, երբ ծննդյան օրը քեզ նվիրում են նվեր, բայց քո դուրը չի գալիս և տխրում ես չհասկանալով, որ նրա տրամադրությունը փչացնում ես: Ախր մեր աշխարհը չի ստեղծվել, որ միայն սուք լինի նաև ուրախ ապրելու համար է ստեղծվել: Կան մարդիկ, որ ցույց են տալիս, որ ուրախ եմ, բայց ներսում տխուր են ուրեմն այդ մարդը հասկանում է , որ կարող է փչացնել դիմացինի տրամադրությունը: ճիշտ է հանցագործություն չի տխուր լինելը, բայց պետք չէ ամեն հիմար բանի համար տխրել, եթե լուրջ բան է եղել նորմալ է, որ տխրես: Կամ մի պահ մտածեք ձեր ծնողների մասին ասեմ, որ նրանք իրավունք ունեն տխրեն, որովհետև նրանք մեզ համար տանջվում են աշխատում են երբեմն խնդիրների առաջ են կանգնում, բայց նրանք չեն ցույց տալիս, որ տխուր են, որ մենք չտեսնենք և չտխրենք, բայց ինչու ենք մենք նրանց մոտ տխրում օրինակ, երբ շոկոլադ ես ուզում և ծնողների մոտ գումար չկա առանց հասկանալու լաց ես լինում չմտածելով, որ մայրիկը վատ է զգում դրանից: Մի տխրեք ամեն մի մանրուքի համար:

Գործնական քերականություն

Դերբայներ

Արդի արևելահայ գրական լեզվում դերբայներն ութն են՝

• Անորոշ — ել, ալ (անորոշ դերբայը կարող է հոլովվել)
• Ենթակայական — ող, ացող
• Համակատար — ելիս, ալիս
• Հարակատար — ած, ացած
• Անկատար — ում
• Վաղակատար — ել, ալ
• Ապակատար — ելու, ալու
• Ժխտական — ի, ա

Առաջին չորս դերբայները կոչվում են անկախ դերբայներ, քանի որ խոսքում կարող են գործածվել առանց օժանդակ բայի։

Վերջին չորս դերբայները կոչվում են կախյալ դերբայներ, քանի որ առանց օժանդակ բայի չեն կարող գործածվել։

Առաջադրանքներ

1. Կազմի՛ր կարդալ, խաղալ, վազել, լողալ բայերի դերբայական համակարգերը։

Անորոշ — Կարդալ, խաղալ, վազել, լողալ
Ենթակայական — կարդացող, խաղացող, վազող, լողացող
Համակատար — կարդալիս, խաղալիս, վազելիս, լողալիս
Հարակատար — կարդացած, խաղացած, վազած, լողացած
Անկատար — կարդում, խաղում, վազում, լողում
Վաղակատար — կարդալ, խաղալ, վազել, լողալ
Ապակատար — կարդալու, խաղալու, վազելու, լողալու
Ժխտական — կարդա, խաղա, վազի, լողա

2. Տրված հարակատար դերբայները տեղադրի՛ր կետերի փոխարեն:
Քնած, բերած, կառուցած, տրված, տնկված, հեռացած, ասված:
Երբ արդեն ամեն ինչ ասված էր, բոլոր պատվերները՝ տրված մոտեցավ մեքենային:
Վարպետի կառուցած բոլոր կամուրջները մինչև այսօր կան:
Երբ արքայի հրամանով տնկված անտառը մի քիչ մեծացավ, այնտեղ վայրի կենդանիներ  էլ  բաց թողեցին:
Աշխարհում մի մարդ միայն կարող է օգնել քնած գեղեցկուհուն:
Այս կողմերից մի քանի տարի առաջ հեռացած մարդիկ մեր ավանը չեն ճանաչի:
Հեղեղի բերած տուփը ոչ մի կերպ չէր բացվում:

3. Տրված ենթակայական դերբայներով նախադասություններ կազմի՛ր այնպես, որ դրանք ո՞ր հարցին պատասխանեն:
Գրող, կառուցող, ներող, բարձրացող,հիացող:

Այս գրողը այնպիսի ստեղծագործություն գրեց, որ բոլորը հիանում էին նրանով։

Այս շենքը կառուցող մարդիկ շատ հմուտ են աշխատում։

4.Ընդգծված հարակատար դերբայները դարձրո՛ւ դիմավոր բայեր. Դիմավոր ձևերը ո՞ր դերբայով կազմվեցին:

Օրինակ`
Վաղուց հերքված վարկածը— վարկածը, որ վաղուց հերքվել էր:
Ցանքերի համար վտանգավոր դարձած անձրև — Անձրև, որը դարձել է վտանգավոր ցանքերի համար։

մառախուղով պատված լեռնագագաթներ — լեռնագագաթներ, որոնք պատվել են մառախուղով։

ճանապարհորդի նկարագրած ջրվեժը — Ջրվեժ, որը նկարագրել է ճանապարհորդը։

դժվարին կացության մեջ ընկած մարդ — Մարդ, որը ընկել է դժվարին կացության մեջ։

գիշերները մեր այգին այցելած չորքոտանին — Չորքոտանի, որը այցելել է գիշերները մեր այգին։

անտառից սկիզբ առած վտակ — վտակ, որը սկիզբ էր արել անտառից։

5. Ընդգծված  ենթակայական դերբայները դարձրո՛ւ դիմավոր բայեր. դիմավոր ձևերը ո՞ր դերբայով կազմվեցին:

Օրինակ Հերքվող վարկած— վարկած, որ հերքվում էր:

Գիշերները մեր այգին այցելող չորքոտանի, անտառից սկիզբ առնող վտակ, դժվարին կացության մեջ գտնվող մարդ, ցանքերի համար վտանգավոր  դարձող անձրև,մառախուղով պատվող լեռնագագաթներ, ջրվեժը նկարագրող ճանապարհորդ:

6. Ընդգծված  անորոշ դերբայը դիմավոր բա՛յ դարձրու. ինչպիսի՞ դիմավոր ձևեր ստացվեցին:

Օրինակ`Գնաց ծովում լողանալու- Գնաց , որ ծովում լողանա:

Կանգնեց անկյունում նրան` նորից տեսնելու նպատակով: Խնդրեց նամակը հասցնելու մասին: Մի քանի վարկյան շահելու համար վազեց: Սպասեց հոսանքների բերելուն: Մի քանի քայլ հեռանալով`  հանդիպեց: Հոսանքի ուղղությամբ ցած վազելով` տեսավ: Ջրի պակասելու մասին խոսեցին:

7.Տրված բառերի կազմությունն ու գրությունը բացատրի՛ր:

 ա) Անհյուրընկալ, զրուցընկեր, դյուրընկալ, գահընկեց, անընդհատ, համընթաց:

   բ) Միջօրե, հանապազօրյա, ոսկեզօծ, ապօրինի,առօրյա, առօրեական, բացօթյա, բարօրություն, զօրուգիշեր:

 գ) Մանրէ, վայրէջք, հնէաբան, որևէ, երբևէ:

Путешествие в Аратес

Сначала мы поехали в Нораванк, там было очень красиво. О них рассказал нам Господь Отец. Потом мы пошли в пещеру под названием Арени, где поговорили о первой туфле и так далее. Приехав в Арец, мы расположились и поужинали. Для нас приготовили очень вкусную долму, а на следующий день группа приготовила гату. Мы играли в викторину по географии, заняли второе место и получили карту Армении. Например, я был очень рад быть там

Շփման ուժ: Դադարի շփում: Շփումը բնության մեջ և տեխնիկայում:

Գ. Մխիթարյան Մաս 1 էջ 48

Տարբերակ 1

I. (2) Սահնակը սարից սահում է ծանրության ուժի ազդեցության և սահելով կանգ է առնում շփման ուժի պատճառով

Պատ՝. 4

II. (2) Շփվող մակերևույթների յուղման դեպքում շփման ուժը Փոքրանում է

Պատ՝. 3

III. (2) Շփման ուժի ուղղությունը չի համկնում մարմնի շարժման արագության ուղության հետ

Պատ՝.2

IV. (2) հավասար բեռնավորման դեպքում սահքի ուժը միշտ մեծ է

Պատ.՝ 2

V. (2) հողի դիմադրության ուժը հավասար է տրակտորի զարգացրած ուժին քանի որ նա շարժվում է հավասարաչափ

Պատ.՝ 3. 15կն

Գործնական քերականություն

1.Լրացնել բաց թողնված տառերը:

Մեռյալ ծովի ջուրն այնքան աղի է, որ այնտեղ ոչ մի կենդանի էակ չի կարող ապրել: Արևմտյան Ասիայի տոթակեզ անանձրև կլիմայի պատճառով անըդհատ շատ ջուր է գոլորշիանում ծովի մակերևույթից, իսկ լուծված աղերը մնում են ծովում ու մեծացնում ջրի աղտությունը: Ծովում խորանալուն զուգընթաց` աղիությունը աճում է: Աղերը Մեռյալ ծովի քառորդ մասն են կազմում, նրա մեջ աղերի ընդհանուր քանակը քառասուն միլիոն տոննա է։

2.Ո՞ր նախադասության մեջ դերանվան գործածության սխալ կա։

• Ծերունին իրեն համար նստել էր ծառի տակ։

Ծերունին իր համար նստել էր ծառի տակ:

• Աղջիկը իր համար գիրք էր կարդում։

Աղջիկը գիրք էր կարդում։

• Իր ընկերոջ մասին խոսում էր մեծ հիացմունքով։

Ընկերոջ մասին խոսում էր մեծ հիացմունքով։

• Իրեն ամենից շատ սիրում էին հարազատները։

Նրան ամենաշատը սիրում էին հարազատները։

3.Ո՞ր դերանունը չունի հոգնակի ձև։

Ես, դու, նա, մեկը։

4.Կապակցություններն արտահայտել մեկ ածականով։

թախծոտ դեմքով-տխուր

փայտից պատրաստված-փայտաշեն

մեգով պատված-մառախուղ

միրգ տվող-մրգատու

շահույթ բերող-շահաբեր

շնորհներ ունեցող-շնորհալի

ոսկուց ձուլված-ոսկեձույլ

5.Նշված անձնանուններից քանի՞սը կարող են գործածվել որպես հասարակ անուն։

Գոհար, Հարություն, Նաիրի, Համբարձում, Մասիս, Տարոն, Մարտիրոս, Սիփան, Շիրակ, Հասմիկ, Գոռ, Հրաչյա

6. Տրված բառերից ո՞րն է գոյական:

փայտե

սարսափ

զարմանալի

հուսալի

7.Գրել փոքրիկ տեքստ օգտագործելով հետևյալ կապակցությունները՝ ողջ գյուղը, մենք՝ դպրոցականներս, այստեղից հեռու, այդ լուրը, որքա՞ն ժամանակ, ուրիշ մեկը, ոչ ոք չսպասեց։

Ինտերնետ-համացանց

Ժալյուզի-շերտավարագույր

Էսկալատոր-շարժասանդուղք

Լիֆտ-վերելակ

Օնլայն-առցանց

Աբոյ-պաստառ

Լինկ-հղում

Պրիմիտիվ-պարզունակ

Մեսիջ-հաղորդագրություն

Պեդալ-ոտնակ

9.Հոլովե՛լ տուն, գիրք, մարդ, աղջիկ գոյականները, ես, դու, նա դերանունները։

Ուղղական (ո՞վ, ի՞նչ)

Սեռական (ո՞ւմ, ինչի՞)

Տրական (ո՞ւմ, ինչի՞ն)

Բացառական (ումի՞ց, ինչի՞ց)

Գործիական (ումո՞վ, ինչո՞վ)

Ներգոյական (ո՞ւմ մեջ, ինչո՞ւմ, ինչի՞ մեջ)

Члены предложения

1. Спишите. Подчеркните главные члены
   предложения.

1.Воробей лежал на моей ладони.

2. На пригорке играли лисята.

3. За рекой поднялась большая тёмная туча.

4. Ветер гнул макушки деревьев.

5. На землю упали тяжёлые капли дождя.

6. Вскоре хлынул тёплый летний дождь.

7. Небо прояснилось.

8. Снова вернулось ласковое лето.

9.Мы с нетерпением ждали весны.

10. Листья падают с клёнов.

Բոստանչու աղջիկները

https://youtu.be/wFwO-HVX0jE

Մասնակիցներ

Մարի, Ասյա, Էվելինա